Teknik Çeviride Dikkat Edilecek Hususlar

Çeviri piyasasında teknik içerikli çeviriler büyük bir yekûn tutmaktadır. Teknik çeviriden kastımız çeviri sırasında belli bir uzmanlık gerektiren inşaat, makine, elektrik, bilgisayar, kimya, denizcilik, maden gibi alanlardaki çevirilerdir.

Terminoloji Hazırlığı

Her şeyden önce projeye has bir teknik terminoloji çalışması yapılması gerekir. Bu konuda çeviri yaptıran müşteriden destek alınabilir. Eğer alınamayacaksa ilgili sektörde kullanılan terimlerle ilgili çalışma yapılabilir. Terminoloji çalışması için en ideal olanı proje başlamadan önce bazı sık kullanılan terimlerin çıkartılıp bunların anlamlarının tespit edilmesi ve bu terim havuzunun proje ilerledikçe geliştirilmesidir. Fakat bu her zaman mümkün olmamaktadır. Diğer bir alternatif de, projede ilerlerken karşılaşılan terimlerin bir terim havuzunda toplanıp projede kendi içinde tutarlı bir terminoloji kullanması sağlanmasıdır.

Maalesef uygulamada bazı sıkıntılar yaşanabiliyor. Örneğin müşteri projenin epey ileri bir aşamasında belli bir terimin çevirisinin yanlış olduğunu söyleyip hem çeviri bürosunu hem de çevirmeni zor durumda bırakabiliyor.

Konunun Uzmanı Çevirmenle Çalışma

Çevirinin mümkün olduğu kadar konunun uzmanı bir çevirmene verilmesi gerekir. Elbette bir madencilik çevirisi için ana mesleği çevirmenlik olan bir maden mühendisi bulmak kolay olmayabilir. Böyle bir durumda en azından metnin alanı ve eğer varsa bir terim listesi sunularak çeviride başarı yakalanabilir.

Konuya Has Terim Kullanımı

Teknik çeviride belli bir terim farklı alanlarda farklı karşılıklarla kullanılabiliyor. Bununla ilgili çok fazla örnek verilebilir. Fakat “switch” iyi bir örnek olacaktır. Bu terim elektrikte “şalter”, otomotivde “sviç”, demiryolunda “makas” ve normal bir kılavuz çevirisinde “düğme” olarak çevrilmesi gerekebilir. Teknik çevirinin konusuyla ilgili yeterli çalışma yapılıp doğru karşılıklar bulunabilir.

Bilgisayar Destekli Çeviri Aracının (CAT Tool) Kullanımı

Teknik çevirilerde (özellikle kılavuzlarda) tekrar eden veya birbirinin benzeri ifadeler çok olduğundan web tabanlı veya yazılım tabanlı bir CAT Tool kullanımı kaçınılmazdır. Bu sayede hem müşteriye indirim yapma imkanınız olacak hem de daha az sürede daha fazla iş yapabileceksiniz.

Hedef Kitleye Uygun Bir Çeviri

Çeviriden önce metni okuyacak hedef kitle hakkında bilgi sahibi olmak iyi bir fikir olacaktır. Bu konuda, çevirisi yapılacak kılavuzun başında geçen “Hedef Kitle” bölümü incelenebilir. Fakat hedef kitle kim olursa olsun, hedef dilde anlaşılır ve sade bir dil kullanmak hedefimiz olmalı. Örneğin pazarlama ve teknik içerikli bir metinde hem teknik detaylar korunmalı hem de söz konusu metin hedef dilde yazılmış gibi doğal bir dil yakalanmalıdır.

Düzeltmen

Kaliteli bir çeviri için çeviri+düzeltme şeklinde iki aşamalı bir yol izlenmeli. Çevirmen ne kadar iyi olursa olsun çeviri ikinci bir göz tarafından incelenip gerekli hatalar düzeltilmeli.

Burada şu yanlış anlaşılmayı önleyelim. Her ne kadar çeviri düzeltmen tarafından kontrol edilecek olsa da çevirmenimiz çeviriyi bitirdikten sonra yazım denetimi ve son okuma yapmalı, kullandığı CAT Tool ile otomatik QA kontrolünü ihmal etmemelidir. Bu adım, çevirmenin yaptığı işe saygısının bir göstergesidir.

Hedef Dile Uygun Yerelleştirme

Hedef dile çevirirken özellikle teknik çeviride o dilin kendi kurallarını bilmek gerekir. Örneğin Türkçede ondalık ayıracının virgül (,) olduğunu bilmeyen bir çevirmene içinde bolca sayı olan bir çeviriyi yaptırmak küçük gibi görünen fakat ciddi sonuçlar doğuran hatalara sebep olabilir. Çevirmenlik mesleğinde kaynak dili bilmek gerekli koşullardan biri olmakla birlikte yeterli değildir. Diğer taraftan hedef dili de kullanma becerisi ve yazım kurallarına hakimiyet gerekir. Örneğin Türkçe için üzerinde soru işareti olan kelimelerin doğru yazımları için referans siteler (ör. TDK) kontrol edilmeli. Örneğin eski MS Word sürümlerinde uluslararası sözcüğü ayrı olarak yani “uluslar arası” şeklinde düzeltilmekte, fakat bu sözcük TDK’ya göre birleşik yazılmaktadır.